Borderline (deel 1)
Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Napa; 02-03-19; www.amigoe.com
Het is 18.50. De sessie begint pas om 19.00 en ik ben nog rustig bezig om de 1e coachingsessie van een nieuwe coachee voor te bereiden, als plotseling de bel gaat; Ze is er al. Voorbeeldig op tijd, keurig gekleed, en welgemanierd. Typisch Lana (*gefingeerde naam), zo weet ik nu.
Lana blijkt in de loop van de maanden ook lief, bescheiden, hoogopgeleid, welbespraakt, ambitieus en zeer attent te zijn. Met Kerst krijg ik een kaartje,met mijn verjaardag een cadeautje en met Valentijn een chocolade hartje. Ze is erg blij met mijn ondersteuning, zo geeft ze aan. “Eindelijk is er iemand die mij begrijpt”, verzucht ze. Ik ben oprecht blij voor haar, want ze heeft voor mij al -tevergeefs- vele hulpverleners bezocht. Dan speelt er ineens een vervelende situatie in haar nieuwe baan. Lana is verdrietig en boos tegelijk. Alles dreigt mis te gaan en ze geeft wat voorbeelden. Het valt me op dat ze ditkeer wel erg nadrukkelijk de schuld bij de ander legt, op alle fronten. We hebben hierover een coachingsgesprek als altijd, alleen ditkeer is de toon wat serieuzer en mijn vraagstelling wat meer confronterend. We nemen afscheid, en hebben buiten een mooi nagesprek. Ik wens Lana veel sterkte en zeg ‘tot ziens’, en ze knikt ter bevestiging. Ik heb Lana daarna nooit meer teruggezien.
Het is 20.00. Mijn coachee -laten we haar Claire noemen- en ik zitten lachend aan de thee, en nemen een aantal situaties door. Ik ken haar al jaren, via een traject voor haar werk. Ze is een poosje geleden als particuliere coachee teruggekomen. Terwijl we middenin het gesprek zitten staat ze op en pakt de fles wijn erbij. Ik kijk haar verbaasd aan; De combinatie ‘coaching en alcohol’ is bepaald geen gangbare. Ze excuseert zich, maar schenkt toch in. De fles is haar allerbeste vriend geworden, geeft ze – met een mix van schaamte en cynisme- aan. Een volgend gesprek blijft de wijnfles dicht, maar als het onderwerp op haar ex-man komt, begint ze van het ene op het andere moment te schelden en te schreeuwen. Net als bij de wijn, bespreken we wat er op dat moment met haar gebeurt. Ze kan met moeite haar volume naar beneden brengen; de woede en pijn richting haar voormalige geliefde zijn nog te groot. Pas na een halfuur is het weer mogelijk om een enigszins normaal gesprek met haar te voeren. Ze gaat verder alsof er niets gebeurd is, en vertelt vrolijk over haar zoontje, terwijl ze rustig een koekje eet.
Een coachee -we noemen haar Bibi- vertelde jaren geleden dat ze een gezellig bioscoop-uitje had gepland met haar vriendin die in het buitenland woonde. De vriendin net 50 geworden, en kwam vlak daarna naar het eiland, dus dat moest natuurlijk gevierd worden. Alles was al afgesproken, de coachee verheugde zich er erg op. Vlak vantevoren zegde de vriendin echter af; ze was ziek geworden. De coachee voelde zich zelf ook niet zo lekker, dus dat kwam haar stiekem wel goed uit. In de week daarna probeerde de vriendin een nieuwe afspraak met m’n coachee te plannen. De coachee had een erg drukke week en verexcuseerde zich tegenover haar vriendin. Ze gaf rustig aan dat ze niet kon op de voorgestelde datum. Haar vriendin reageerde boos via Whats App. Als de coachee haar niet belangrijk genoeg vond, dan hoefde het voor haar niet meer. Ze vertrok vervolgens weer naar het buitenland, m’n coachee vertwijfeld achterlatend met de vraag, wat ze nou toch in hemelsnaam verkeerd had gedaan…
Lana, Claire en de vriendin van Bibi, lijden aan de Borderline Persoonlijkheids Stoornis (BPS), kortweg Borderline genoemd.
Psychiater/psychotherapeut Dr. van Meekeren is gespecialiseerd in Borderline. Hij schrijft boeken en geeft regelmatig lezingen over het leren omgaan met Borderline, voor zowel de mensen die eraan lijden, als voor de mensen uit hun omgeving. Ook P. Mason & R. Kreger schreven er een boek over, ‘Leven met een Borderliner’ (2010). Het is maar goed ook dat er steeds meer informatie bekend wordt, want Borderline is een zeer complexe emotie-regulatie problematiek. Uiteraard vooral complex en belastend voor degenen die eraan lijden, maar ook voor hun omgeving en, in mindere mate, hun hulpverleners.
Toen ik alweer heel wat jaren geleden met Lana werkte, snapte ik haar reactie -van wegblijven en nooit meer iets van zich laten horen- in eerste instantie niet. Ik vroeg me af wat er nou precies was misgegaan in onze -altijd zo prettige- werkrelatie. Het duurde even voor ik doorhad dat ik te maken had met iemand met Borderline. Toch waren er al enkele signalen: de zorgzame, attente persoonlijkheid, de vele hulpverleners die haar niet hadden kunnen helpen, de plotselinge stemmingswisselingen, en het zwart/wit denken. Nadat ik me erin verdiept had, begreep ik, dat dit tekenen kunnen zijn van Borderline. Hierdoor kon ik veel beter en sneller signaleren wat er met Claire aan de hand was, en -zeer vermoedelijk- ook met de vriendin van Bibi. Zodat ik deze coachees vervolgens -waar nodig- door kon verwijzen, m’n manier van begeleiden kon aanpassen, en we gezamenlijk de coachings op succesvolle wijze konden afronden.
Hoe dat in z’n werk ging, en hoe je de BPS kunt herkennen bij jezelf of je omgeving, laat ik jullie graag weten in het eerstvolgende coachingsverhaal.
Comfortzone
Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Napa; 02-02-19; www.amigoe.com
‘Ware groei begint, waar je Comfortzone eindigt’, Roy T. Bennet
Voor de éen is het altijd hetzelfde werk blijven doen, ookal wil ie stiekem iets anders. Voor de ander is het vast blijven zitten in die relatie die eigenlijk al jaren niet goed loopt. En voor weer een ander is het blijven wonen in dat huis met al z’n nare herinneringen, omdat dat is wat ie nou eenmaal kent. Of het is altijd op vakantie gaan naar dezelfde plek, of hetzelfde menu van de kaart bestellen. En dan heb je nog diegenen die nooit zullen gaan spreken voor een groep, ookal is dat een voorwaarde om je baan of hobby te kunnen uitoefenen. Comfortzones. We hebben ze allemaal.
Wat zijn jouw comfortzones? Je weet wel, die omstandigheden waarin jij je vertrouwd, of veilig voelt, of waaraan je helemaal gewend bent geraakt. Omstandigheden die, zo houd je je voor, niet teveel mogen veranderen. Want anders wordt het te eng. Te onbekend. Te spannend. Te avontuurlijk. Of gewoon: te ‘anders dan anders’. En dus blijf je vasthouden aan verkeerde gewoontes, onprettige situaties, foute relaties, saaie banen….
Ik moest hieraan denken toen ik onlangs voor een serie trainingen veelvuldig naar de andere (BES) eilanden moest reizen. Dat zou ik wel ‘even’ doen; ik was toch zeker ‘lekker avontuurlijk’ en’ zeer zelfstandig’ en, o ja, ook nog ‘wereldwijs’ ?
Tot op zekere hoogte is het antwoord daarop: Ja. Maar al snel kwam ik in mijn wanderlust mijn comfortzones tegen. Moest ik echt over die donkere gatenweggetjes rijden naar dat afgelegen resort op een onbekend eiland in een onbekende huurauto? Waarom niet fijn een taxi nemen?
En waarom moest ik nou zonodig ingewikkelde protocollen terplekke vertalen in andere talen, Nederlands is wel zo gemakkelijk. En: vond ik dat eigenlijk wel écht zo leuk, om in m’n eentje allerlei restaurants te bezoeken? Ik kon ze natuurlijk ook gewoon vermijden.. En kon ik eigenlijk nog wel zonder mijn kopje versgezette espresso of lactose-vrije Latte Macchiato in de avonduren? ‘Als ik lekker thuis blijf hoef ik dit niet te missen’, dacht ik nog…
Maar ik heb het gedaan, en het is me al met al enorm meegevallen hoor; ik heb er zelfs veelvuldig van kunnen genieten. Maar het is – ook voor mij- een feit gebleken: nergens kom je je comfortzones – of het gebrek daaraan-zo tegen als tijdens het reizen naar onbekende oorden.
Eerst is het wennen, balen, afzien en doorzetten, maar.. dan heb je later dus wél iets om trots op te zijn! Je hebt weer een mooi verhaal voor op verjaardagen, en vooral: je groeit er zo van. Omdat je jezelf zo goed leert kennen, wanneer je iets doet wat buiten je veilige, vertrouwde gebied ligt.
Zo heb ik in de achterliggende jaren geleerd om: trainingen te geven, als kattenmens met een hond om te gaan, voor grote, zakeijke groepen te spreken, tv-interviews te geven, groene smoothies te drinken, handgeschept papier te maken, vaker spontaan ‘ja te’ zeggen, te helpen met bouwplannen ontwikkelen, zelf decoraties te maken, en vaker op m’n rug te zwemmen (met het risico van nat haar en water in m’n oren, brrrrr!).
En dat allemaal door gewoon uit m’n routine en angst te stappen, ‘Ja’ ipv ‘Nee’ te zeggen, en nieuwe dingen uit te proberen. Plons, de diepe zee in.
Als coach zeg ik het zo vaak tegen m’n coachees: Waarom doe je iets niet? Wat weerhoudt je van het doorvoeren van een positieve verandering? Wat houdt je nou precies tegen? Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Waar vrees je voor?
Maar ze vrezen allemaal voor het verlaten van die bekende, vertrouwde maar o zo saaie comfortzone. En ik begrijp dat best.
Maar het is een feit dat je jezelf en je groei beperkt door altijd alles bij het oude te laten. Niet iedereen hoeft nu ineens te gaan bungyjumpen: het gaat imners niet om thrillseeking, maar om de veilige bakens een stukje te verzetten. Een keer alleen op reis gaan, uit die routinebaan stappen, een nieuwe relatie aangaan, iets anders op het menu bestellen, sorry leren zeggen, een opera beluisteren, je uitdrukken in een andere taal, of – ditkeer echt- wekelijks gaan fitnessen.
Dus wie doet er mee aan de 2019- challenge: ‘Stap eens uit je Comfortzone, en in het Onbekende!’ Ik ben benieuwd wat voor een mooie verhalen en ervaringen dat gaat opleveren…
Lief
Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Napa; 15-12-18; www.amigoe.com
Dit is een column voor Lieve Mensen. Dat leek me wel een mooi thema voor deze Eindejaarsperiode. Een periode van liefde voor je familie, liefdevolle kerst-wensen, je omringen met geliefden, je liefje mee uitnemen. Lief.
Want nu meer dan ooit, zou ik als coach en mens ‘lief’ terug willen in de mode. Lief als lifestyle, als basishouding van de mens. Maar wat voor soort mensen zijn dat dan?
People who care. Mensen die spontaan groeten op straat, die zomaar vriendelijk naar je glimlachen, en die de ander nog laten uitspreken. Mensen die voor een zwangere of oudere opstaan in de bus, die begrip tonen voor de medemens die het moeilijk heeft. Van die mensen die empathisch reageren wanneer je je rot voelt, en die nog ‘sorry’ zeggen als ze tegen je oplopen in de supermarkt. Mensen die kinderen serieus nemen, mensen die anderen welgemeende, spontane complimentjes geven. Mensen die liefde geven aan dieren. Mensen ook, die niet meteen klaarstaan met een oordeel, maar in plaats daarvan echt naar je luisteren.
In de coachingpraktijk komt het thema vaak terug. Veel van de coachees snakken gewoon naar dat soort mensen in een vaak harde wereld die geteisterd wordt door een overkill aan zinloos geweld, agressie, intolerantie, prikkels, machtsvertoon, haat, hokjesgeest en afstandelijkheid.
Er komen steeds meer mensen naar 3C die coaching nodig hebben, want hun omgeving vind hen ‘te soft’, ‘te lief’, en ‘te gevoelig’. En vinden dat ze ‘harder’, ‘strenger’ en ‘assertiever’ moeten worden. Of ik ze alsjeblieft kan helpen om toch maar vooral ‘gewoon, zoals de rest’ te worden. Dan vraag ik mij af wie er nou eigenlijk coaching nodig heeft: de mensen die zich hebben aangepast aan de harde maatstaven van de hedendaagse maatschappij, of de mensen die ‘te licht bevonden’ worden?
Er was onlangs een coachee die liet weten na iedere verbroken relatie een geluksmeditatie te doen voor zijn ex-geliefden. Om ze geluk en liefde op hun verdere pad te wensen. Ookal hadden ze hem soms diep gekwetst. Vrienden en familie verklaarden hem voor gek. Maar hij wilde niet met haat in zijn hart blijven lopen; lering trekken, vergeven en altijd liefde-en respectvol blijven. Dat was zijn leerzame devies.
Er was lang geleden een coachee die ondanks haar diepe echtscheidingsleed toch altijd tijd wist vrij te maken voor haar vrijwilligerswerk. Ze hielp kinderen de natuur te ontdekken en koesteren. Ze verzorgde zieken. Ving zwerfdieren op. Desgevraagd gaf ze aan dat ze dat deed omdat het haar een goed gevoel gaf, en omdat ze zich ervan bewust was dat anderen het soms nog veel moeilijker hadden dan zij. Zo hielp ze zichzelf én de ander. Liefhebbend en zorgzaam.
En dan was er nog de coachee die na haar burnout besloot om haar verjaardag eens heel anders te vieren. Ze nodigde intieme vrienden uit en, in plaats van om cadeautjes te vragen, schonk ze hen een cadeau in de vorm van zelfbedachte spelletjes; de heerlijkste gerechten waarvoor ze lang in de keuken had gestaan; en voor ieder van hen persoonlijk een zelfgemaakt gedicht met illustratie. En dat allemaal om hen te bedanken voor hun steun in haar -gewonnen- strijd tegen het opbranden.
Op socia media zijn iedere dag clips uit de hele wereld te vinden van liefdevolle mensen die een mooi gebaar maken naar zwervers, ouderen, kinderen, dieren, vluchtelingen. Deze mensen kennen wij niet, maar we ‘liken’ en delen het massaal. Omdat we hen bewonderen. En omdat we door hen geraakt zijn, en ons even met hen verbonden willen voelen.
Maar waarom -terwijl iedereen alle eerdergenoemde liefdevolle, genereuze gebaren waardeert- heerst er dan toch nog altijd een mentaliteit en sfeer van ‘be fierce, be tough’, ‘niemand kan me iets maken’, ‘only God can judge me’, ‘always be strong and independant’, ‘never show your weaknesses’, ‘een ware leider is een strenge leider ’, ‘Ikke ike ikke en de rest kan stikken’ etc. En waarom wordt zachtaardigheid of kwetbaarheid zo vaak verward met zwakte?
Tja…Begrippen als trouw, loyaal, toegewijd, (zacht-)aardig en lief zijn natuurlijk allesbehalve cool…Maar ‘cool’ is overrated. Cool is aan modegrillen onderhevig, waar Lief tijdloos is. Van anderen vinden we de kwetsbare eerlijkheid vaak mooi en ontroerend, maar zelf zetten we nog vaak ons stoere, onaantastbare masker op; ‘Met mij is alles goed hoor, alles is onder controle’. We verbergen angstvallig onze tranen, onze woede, onze angsten, en imperfecties.
Dus leer ik graag van het voorbeeld van mijn lieve coachees, en meen dat het tijd is voor een nieuw geluid: Lief zijn; het mag weer! Laten we van Lief de nieuwste modekleur, de coolste gadget, de ultieme app, de most trendy popsong maken. Lets find love in a hopeless place. Zodat we dat straks allemaal uit volle borst met zangeres Rihanna kunnen meezingen. In de sneks, op het Brionplein, in de straten, op het strand, en aan de Kerst-of Nieuwjaarstafel. Let’s find love in ourselves and others. Opdat de wereld in 2019 weer een stukkie mooier -and a lot less hopeless- wordt.
Happy Loving Holidays and a Happy Newyear!