Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Napa; 22-05-21; www.amigoe.com

Veel mensen om me heen houden er een somber mensbeeld op na. Zeker in deze gepolariseerde, uitdagende tijden lijkt het soms wel of mensen elkaar zowat allemaal naar het leven staan. Social media wordt geteisterd door anonieme keyboard-terroristen, die beweren dat iemand ofwel ‘goed’ is, of ‘fout’, met niks ertussen in.
Toch heb ik nog altijd een overwegend  optimistisch mensbeeld. En dat is best wel handig voor iemand, die Lifecoach en Organisatiecoach van beroep is.
Uiteindelijk geloof ik nog altijd dat de mens in de meeste gevallen -onder normale omstandigheden en mits hij of zij daarvoor open staat- met wat begeleiding of een veilige omgeving, in staat is om zichzélf te helpen.

Toch zijn er momenten geweest in de afgelopen 13 jaar, dat zelfs ik na een eerste kennismaking of  telefoongesprek dacht: okay, dit komt dus echt nóóit meer goed….

Zo was er Renske, die me total verward opbelde, en later -tijdens onze 1e ontmoeting- maar achter elkaar door ratelde over haar vorige relatie, haar nieuwe relatie, haar veeleisende baan, en haar rol in dit geheel. Ze kwam er -op dat moment- even helemaal niet meer uit.

Dan was er ook nog Shaneska, die tijdens de eerste online sessies steeds verder weg leek te zakken in deprimerende gedachten, en een ontzettend laag zelfbeeld bleek te hebben over gehouden aan haar plotselinge ontslag. Waardoor ze zelf het idee begon te krijgen dat ze eigenlijk niets kon, en niets meer waard was.

En er was Dylan, die maar in cirkeltjes bleef ronddraaien over de te nemen stappen om van baan te veranderen. Durfde hij dat wel? Wilde hij dat wel? Kon hij dat wel, en: Wat was het alternatief? En was dat dan écht zoveel beter? Voor iedere suggestie of oplossing wierp hij een nieuwe vraag ‘ja, maar’-vraag voor zichzelf op. Zo creëerde hij nog meer onduidelijkheid in een al zeer verwarrende situatie.

Tot slot hadden we nog Babette; zij was zó ambitieus, dat ze op haar werk alle brandjes wilde blussen, en alle problemen tegelijk wilde oplossen.  Heel mooi voor haar werkgever, zo’n Troubleshooter, maar het ging ten koste van haar eigen (gemoeds-)rust. Ze leek zwaar overbelast tijdens dat 1e gesprek, en vloog ‘van de hak op de tak’: gehaast en steeds wisselend van onderwerp. We waren beide doodmoe na het gesprek.

Bij alle 4 coachees bleek het van belang om eerst, voorafgaand aan al het andere, de balans op te maken. Op het Intakeformulier dat ik altijd gebruik, kunnen nieuwe coachees vooraf reeds hun belangrijkste gegevens en grootste aandachtspunten aangeven. Maar in de praktijk van het gesprek worden sommigen van hen overspoeld door hun eigen veelvoud aan gedachten en gepieker. Dus dan was het zaak om het overzicht en de structuur weer in het gesprek te krijgen

In alle rust ging ik met de bewuste 4 coachees de timeline en chronologie van de dingen op een rijtje te zetten; Wat was er eerst, hoe begon het allemaal? Wat gebeurde daarna? Hoe liep dat af? En hoe ging het verder? Vaak ook heel gedetailleerd, met data, namen, plaatsen en jaartallen. Daarna maakten we een selectie van wat op dat moment het belangrijkste was, om dat als eerste aan te kunnen pakken.

Door die selectie kwamen deze coachees vaak al wat meer tot rust, en lukte het hen om de kluwen van gedachten, vragen en hersenspinsels steeds beter te ontwarren. Vervolgens ging ik met ze kijken naar welke gedachten nou eigenlijk van henzelf waren, en welke van de ander.

Shaneska bijv. had tijdens haar ontslag zoveel kritiek over zich heen gekregen, dat ze dat onbewust was gaan ‘internaliseren’. Ze was het zelf langzaam maar zeker gaan geloven dat er aan haar niet veel meer deugde. Haar krachtige, vrolijke zelf had door die gedachten plaatsgemaakt voor twijfel, gebrek aan eigenwaarde en zelfs beginnende zelfhaat.

Dylan daarentegen, had ontzettend veel irrationele angsten, met name over ‘wat zijn familie wel niet van hem zou denken’, als hij zijn goede baan op zou geven, en zijn hart zou volgen. Maar bij navraag bleek hij dit allemaal nog nooit met z’n familie besproken te hebben, waardoor hij begonnen was om voor zichzelf antwoorden te geven, meestal ingegeven door ‘worst case scenario’s’. Vandaar dat daar dan weer vele nieuwe vragen -en onduidelijkheden- op volgden. Maar wat aan gedachten overbleef, van hemzelf en niet persé van de ander, was voornamelijk angst voor afwijzing.

Babette en Renske zagen na een paar gesprekken weer helder wat hun eigen rol in het geheel was, welke gedachten daarbij helpend,- en juist niet-helpend waren, en waar ze de prioriteit moesten neerleggen. Die volgorde bracht weer wat broodnodige structuur in hun hoofd, en dientengevolge ook in hun handelen. Ze brachten weer lijn aan in hun leven en werk, en waren weer in staat om de juiste keuzes te maken.

Shaneska kwam verrassend genoeg relatief snel uit haar ‘negatieve bubbel’ en wist met wat steun tijdens de coachings succesverhalen,- en dierbaren om zich heen te verzamelen, die haar voorzagen van opbouwende feedback en haar op waarde konden schatten. Hierdoor kon ze zichzelf in een heel ander licht zien, en de cirkel van zelfhaat doorbreken, en ombuigen naar hernieuwde zelfwaardering.

Deze processen waren zo mooi om te zien, omdat ook nu weer bleek: niets is wat het lijkt. Op voorhand kun je denken dat iets ‘hopeloos’ of ‘kansloos’ lijkt, maar mensen zijn vaak zoveel sterker en veerkrachtiger dan ze zelf denken. Het is dan erg belangrijk dat je je als coach openstelt en je eigen beeld tijdig bijstelt zodat je weer vanuit vertrouwen aan het werk kunt gaan. Jouw steun en vertrouwen kunnen nl. nét het verschil maken in iemands leven!

Uiteindelijk is alleen Dylan er niet uitgekomen; zijn angsten bleven groot, waardoor hij telkens opnieuw blokkeerde. Vermoedelijk was er meer aan de hand inzake zijn persoonlijkheid, waardoor ik hem heb doorverwezen. Maar wel met de toevoeging, dat ik in hem en zijn herstel  bleef geloven, omdat ik hem zo’n mooi mens vond. Hij gaf aan dat hij blij was met de handvatten die hij gekregen had, en dat hij er werk van zou maken.

Kom, geef de ander toch een kans, en durf óok je eigen beeldvorming bij te stellen. En denk gerust wat vaker: ‘dit komt ooit weer goed’.

Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Napa; 28-11-20; www.amigoe.com

M’n nieuwe coachee komt voor de eerste keer op bezoek voor een kort kennismakingsgesprek. Gespannen trekt ze haar kleding recht en gaat er eens goed voor zitten.

‘Hallo’ klinkt het wat zwakjes. Ik begroet haar hartelijk, en denk aan wat ik heb gehoord van haar werkgever. Dat ze een loyale, maar heel gesloten persoon is, die geruime tijd lastig is gevallen door een stalkende collega. Die -achteraf- een Narcistische Persoonlijkheids Stoornis (NPS) bleek te hebben. En dat ze daar nog steeds veel last van had. Dat het haar in haar hele wezen had aangetast, onzeker had gemaakt. Maar bovenal dat ze door dit alles een zeer wantrouwend mens was geworden.

Ik weet dus dat mij een pittige klus te wachten staat, want ik zal eerst haar vertrouwen moeten winnen voordat we tot de kern kunen komen. Bovendien geeft de werkgever aan dat ze erg twijfelt over coaching, omdat ze helemaal niet gewend is om over zichzelf te praten.

Voorzichtig start ik het gesprek, met vragen over haar achtergrond, en vorige werkervaringen. Ze fleurt meteen op als ze over haar eerste baan mag vertellen. Enthousiast laat ze me alle ins en outs weten van haar werk in het onderwijs, en waarom haar dat zo gelukkig maakte. Het ijs is al gebroken!

Zo komen we vanzelf op haar huidige baan bij een Zorgcentrum. Ze klinkt nu wat bedachtzamer, maar blijft open. Ik besluit de brug te slaan naar haar ervaringen met de stalker. Ze formuleert haar zinnen voorzichtig, bang om die ander te benadelen. Ik geef aan dat ze me alles kan vertellen, zonder zich in te hoeven houden. Dat het belangrijk is dat zij haar volle hoofd,- en hart eens helemaal kan legen.’Unapologetically’, zoals de Engelsen zo mooi zeggen.

Meer aanmoediging heeft ze niet nodig; Ze geeft volledig openheid van zaken over de charismatische man, en zijn aanvankelijke pesterijen, jaloerse opmerkingen en leugentjes. En hoe die langzaam maar zeker overgingen in achtervolgingen op straat,s’avonds laat bellen en uitschelden, het verspreiden van laster onder collega’s tot het -uiteindelijk- publiekelijk zwartmaken.

De zaken escaleerden vanaf toen snel: ze ging met hartkloppingen naar haar werk, durfde de telefoon niet meer op te nemen, en snachts deed ze geen oog meer dicht. Na de zoveelste nachtmerrie besloot ze dat het genoeg was geweest. Vastbesloten ging ze de volgende dag naar haar werk om haar ontslag aan te kondigen.

Eenmaal in gesprek wachtte haar een verrassing: haar werkgever bleek al geruime tijd bezig te zijn met een onderzoek naar de persoon in kwestie. Want ook van buiten het Zorgcentrum waren klachten binnengekomen, en intern bleken veel mensen vreemde gebeurtenissen te ervaren. Gebeurtenissen die op één of andere manier allemaal te herleiden waren tot die ene persoon. Mijn coachee zat met open mond naar haar werkgever te luisteren. Tot op dat moment dacht zij nog dat het allemaal vooral aan haarzelf lag. Dat ze zwak en onzeker was, gemakkelijk te intimideren en dat ze hem -als goedgelovige Christen- steeds opnieuw een kans moest geven. Met als gevolg dat ze er zelf bijna aan onderdoor ging, en wilde opstappen.

Maar haar wijze werkgever vroeg haar om het nog even vol te houden; de man werd op non- actief gesteld hangende het onderzoek, en intern volgden emotionele gesprekken met maar 1 doel: waarheidsbevinding. En dat is heel belangrijk inzake NPS, want het is vrijwel altijd ‘de schuld van de ander’, en jouw woord tegen het zijne. Eventuele getuigen ter plaatse worden vermeden of sluw in de denkrichting van de narcist gemanipuleerd, Charisma doet de rest, en op het laatst twijfelt het slachtoffer aan zijn of haar eigen verstand, en heerst er vaak angst óf bewondering voor de manipulator, of op z’n minst verdeeldheid in een team.

De inspanningen van deze werkgever leidden uiteindelijk tot een triest maar gewenst resultaat: de ontmaskering (en het onvermijdelijke ontslag) van de man als zgn. ‘maligne narcist’: iemand met de NPS die willens en wetens schade berokkend aan de mensen die hem of haar ‘in de weg’ staan, of die juist gemakkelijk tot bewondering en volgersgedrag te manipuleren zijn.

Het gevolg was, dat mijn coachee kon blijven werken voor de werkgever, en dat ze zich gesteund wist door haar omgeving en collega’s. Ook snapte ze beter waarom haar dit was overkomen, dat zij als rechtschapen persoon te lang teveel geduld met hem had gehad, en veel te lang had gezwegen omdat ze bang was niet geloofd te worden. Maar dat hij uiteindelijk degene was die ziek is, en het daadwerkelijke probleem had.

Alleen…die onzekerheid, slapeloze nachten, en hartkloppingen als ze aan hem dacht, daar wil ze erg graag vanaf. En daarom kwam ze mij bij. Ik vertel haar dat ze op de juiste plek is, en dat helaas velen haar voorgingen als slachtoffer van narcistisch misbruik. Dat zij op mij de indruk maakt in de kern een sterke vrouw te zijn, die eigenlijk heel goed weet wat ze wil, maar die de tijd mag nemen voor herstel en het terugvinden van grenzen, en van zichzelf.

Ze kijkt me opgelucht aan, want dat vind ze zo enorm fijn om te horen. Ze zit er nu ontspannen bij, glimlacht, en geeft aan dat ze het nooit meer zover zal laten komen. Ze klinkt ineens heel daadkrachtig en zelfverzekerd. Als we op de klok kijken schrikken we beiden: kort kennismaken werd lang en diepgaand in gesprek gaan. Ze heeft er een stukje meer vertrouwen in dat het goed gaat komen met haar. En met die ‘enge’ coaching, die helemaal niet zo eng blijkt te zijn.

Inmiddels is ze, na een aantal sessies, tot indrukwekkende groei gekomen. En tot het besef, dat ze weer met trots en zelfrespect naar zichzelf kan kijken. Ze is iemand geworden die tijdig en duidelijk haar grenzen durft aan te geven, en zichzelf minder vaak wegcijferd.. En die beseft dat geduld, loyaliteit en vergevingsgezindheid deugden zijn, zolang er maar géen grenzen overschreden worden.

Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Napa; 17-10-20; www.amigoe.com

Het is alweer anderhalf jaar geleden dat ik met haar had afgesproken. Laat ik haar Ylonka noemen.

We zouden op een centrale locatie met elkaar kennismaken, in verband met een eventueel Lifecoachings-traject dat zij wilde gaan volgen.

Vantevoren had ik een aantal keurig geformuleerde emails van Ylonka ontvangen. De eerste zin van haar eerste email begon meteen met een welgemeend compliment over m’n website. ‘Wat een aardig en attent gebaar van haar’ dacht ik toen.

Vervolgens probeerden we een lunch-afspraak te maken, en het viel me enorm op dat zij opvallend flexibel, meedenkend, coӧperatief en dankbaar was. Ze heeft de eerstgekozen locatie nog netjes veranderd, in een -voor ons beiden- vertrouwde,- en zeer aangename plek. ‘Wat een bijzonder en sensitief mens’ ging het vlak voor onze afspraak nog door mijn hoofd. Nou vind ik die eerste kennismakingsgesprekken eigenlijk altijd leuk, maar ditkeer verhéugde ik me er echt op.

Ik kwam als eerste aan bij de gekozen locatie, en maakte een gezellig praatje met de eigenares. We waren net middenin een anekdote, toen ze de trap op kwam lopen. Toegegeven; ik schrok. Ze liep heel moeizaam, en zag er wat ziekelijk uit. Het kostte haar zichtbaar veel pijn en moeite om de trap op te komen, en om zich überhaupt voort te bewegen. Net toen ik wilde informeren of zij Ylonka was, reageerde de eigenares heel spontaan: “Hey Ylonka, wat fijn om je na al die tijd weer eens hier te zien!”. Spontaan gaven de dames elkaar een hartelijke brasa. Ylonka vertelde in het kort aan de eigenares waarom ze zo lang –jarenlang- niet meer geweest was. Ik begreep eruit dat er sprake van gezondheidsklachten was geweest. Toen keek Ylonka naar mij, en de eigenares naar Ylonka: “O wacht eens even, jullie hebben met elkáar afgesproken’ riep ze spontaan. “Ik geloof van wel, knikte ik lachend, en stelde me aan haar voor. Ylonka lachte ook. Het was een komisch moment.

We namen plaats aan een rustig tafeltje in de hoek. Ze vertelde me dat ze hier in het verleden heel vaak kwam, en dat ze mooie herinneringen aan deze plek had. We wisselden wat ervaringen uit, maar toen stelde ik de brandende vraag, namelijk wat de aanleiding voor de -eventuele- coaching voor haar was.

Ze keek even stil naar de tafel en toen naar mij, en deed haar verhaal. Geloof me, ik heb heel veel indrukwekkende verhalen gehoord in mijn jaren als Lifecoach, maar van dit specifieke verhaal kreeg ik kippenvel. Wij spraken twee uren lang over haar unieke situatie. Een situatie van zeer ernstige, levensbedreigende gezondheidsklachten die van de ene op de andere seconde, op zeer jonge leeftijd, waren ontstaan. Van een relatief onbekend en zeldzaam ziektebeeld. Van letterlijk helemaal niets meer kunnen, de doodsangsten die ze heeft uitgestaan. Van alle basale vaardigheden weer opnieuw moeten leren. Van de nooit aflatende steun van haar betrokken man. Van de blikken van mensen die haar niet kenden. Van de verwachtingen van mensen die haar -als perfectioniste die alles voor elkaar leek te krijgen- wel kenden. Van de enorme mentale struggles die ze met zichzelf gevoerd had, en nog voerde. En van de enorme lange nasleep van de ernstige fysieke klachten en beperkingen, ondanks dat er al veel verbeterd was.

De open, waardige, en eerlijke manier waarop zij over deze hele geschiedenis vertelde zal mij altijd bijblijven. Het vertrouwen dat ze me schonk; de prettige manier van luisteren en reageren als ik iets vroeg; de diepe manier van nadenken voor ze een genuanceerd antwoord gaf. Een uitzonderlijk slim én wijs mens, met veel zelfkennis, mensenkennis en vakkennis. Zo iemand die -ondanks de heftigheid van haar eigen verhaal- ondertussen ook nog informeerde, of mijn eten wel smaakte…

Na een zeer lang, intensief,- maar mooi gesprek, gaf ze aan dat ze zeer blij was mij benaderd te hebben. Ze gaf aan zich echt gehoord en gezien te voelen. Ik heb vertelde haar dat ze meer dan welkom was in mijn coachingspraktijk. Niet omdat ik de illusie had dat dan daarmee al haar problemen opgelost zouden zijn, maar wel omdat we een zeer grote klik hadden, en ik het gevoel had heel veel voor haar te kunnen betekenen in ondersteunende zin. Als klankbord, als ‘spiegel’, en als professionele luisteraar. We spraken op het laatst nog over aanvullende vormen van hulpverlening, en ze zei ter afsluiting: “In ieder geval ben ik hier heel enthousiast over, en dat is iets wat ik  al lange tijd niet meer ben geweest. Ik sta open voor deze en andere goede hulp, en heb er weer vertrouwen in dat ik mijn totaal veranderde leven -ondanks alles- weer op orde krijg”.

Toen kwam haar goedlachse man haar ophalen; hij gaf haar geduldig en liefdevol een arm en ondersteunde haar tijdens het lopen, want het gesprek had haar zichtbaar uitgeput.  We spraken af dat ze binnen een week zou laten horen of ze verder wilde  gaan met de coaching.  Daarna kreeg ik ter afronding van onze fijne ontmoeting een dikke knuffel van haar. Met een zeer warm gevoel in mijn hart, en een grote bewondering voor deze survivor en powervrouw, liep ik naar buiten. Nog in zalige onwetendheid, over wat komen ging…

****************************************************

De volgende dag meldt ze zich al aan voor de coaching. Ik reageer meteen en stuur haar een formulier toe. Ylonka reageert opgewekt; Ze zal het formulier zo snel mogelijk terug sturen. Wanneer ik na bijna een maand nog niets terug heb gehoord, stuur ik haar een mailtje. Of alles goed gaat, en of het niet gelukt is met het formulier.

En dan, plotseling, gaat de telefoon. Het is de man van Ylonka. Ik vind het apart dat hij zelf contact opneemt, en maak me een beetje zorgen over Ylonka’s gezondheid. Misschien had ze een terugval en kon ze niet typen? Misschien had ze zich bedacht, en toch gekozen voor een andere vorm van hulpverlening? Of misschien was ze onverwacht uitlandig en was er niets aan de hand.

Ylonka’s man is een nuchtere, grappige persoon, maar zijn stem klinkt nu ernstig. “Wat denk je dat de reden is voor het niet terugsturen van het formulier?’ vraagt hij.

Ik geef weer welke gedachten ik op dat moment had over een eventuele terugval, of afzegging . ‘Nee’ sprak hij beslist. Dat is zeer zeker niet de reden. Ze was juist zeer enthousiast over jullie gesprek, wilde dolgraag met coaching beginnen. Ze had er nog lang over nagepraat, hoe dankbaar ze was dat er nu iemand op haar pad was gekomen die haar leek te begrijpen, en waar ze vertrouwen in had.”

Ik ben stil, wat kon er toch zijn? Een diepe zucht klinkt aan de andere kant van de lijn, en dan volgt Het Nieuws: ‘Je hebt niets meer van haar gehoord, omdat ze er -zelf- een einde aan heeft gemaakt. Ylonka is dood’.

Even weet ik niets te zeggen. Het nieuws raakt mij, doet me slikken en naar adem happen. In al die jaren van m’n coachingspraktijk, heb ik -gelukkig- nooit eerder rechtstreeks te maken gehad met zelfdoding. Maar je weet als hulpverlener altijd dat het een keer kan gebeuren, en dan weet je nooit vantevoren wat het precies met je zal doen. Deze vrouw, deze prachtige, unieke, warme, superintelligente vrouw met wie ik zo’n enorme klik had, is er niet meer. Dood, door eigen hand….Hoe kon ik -na onze fijne mailwisseling en kennismaking- vermoeden, dat juist zij ‘The one that got away’ zou worden?

Ylonka’s man en ik praten een hele tijd verder, of eigenlijk praat hij, want ik heb te luisteren. Naar het indringende, emotionele verhaal van de man die altijd, onder de meest bizarre, zware omstandigheden, achter zijn -totaal veranderde- vrouw bleef staan. Die de humor bewaakte, die de nuchtere blik bewaarde, die het begrip ‘onvoorwaardelijke liefde’ nieuwe betekenis gaf. Dat weet ik omdat ik ze samen heb gezien, maar vooral ook, omdat Ylonka me dat zelf had verteld. Haar ogen twinkelden telkens als ze het over hem had. Ze sprak zeer liefdevol over haar man.

Haar man veroordeelde haar niet, maar kon haar daad ook niet begrijpen; Het ging toch juist zo goed de laatste tijd? Ze was veel vaker opgewekt, en had strijdlustig een afspraak bij de dokter gemaakt. Ze maakte weer afspraken met dierbaren…. Ik luister, en loop alle mogelijkheden met hem langs. Maar een eenduidig, alles-oplossend antwoord krijgt hij niet, en dat zal hij ook nooit meer krijgen. Ik vertel -desgevraagd- over onze bijzondere ontmoeting. Hoe ik die heb ervaren, hoe bijzonder ik haar vond, en dat ze zo open, zo dapper en zo wijs was. Maar ook, dat ze zo angstig was voor een terugval, dat ze soms aan zichzelf twijfelde, als vrouw, als werknemer, als mens…En dat ik me dat zó goed kon voorstellen. Ik formuleerde het voorzichtig, want ‘begrijpen’ is in deze een veel te groot,- haast onbescheiden woord.

Haar man is dankbaar dat hij deze informatie nu heeft gekregen, en vertelt erbij  dat Ylonka meerdere keren aan hem heeft beloofd dat ze zich -ongeacht de omstandigheden- niet ‘van het leven zou beroven’. Maar hoe anders liep het.

Haar man en ik hebben het gesprek op een goede wijze kunnen afronden, maar na afloop bleef ik nog lange tijd stil… In de weken die daarna volgden, dacht ik vaak aan haar terug. Wat vond ik het jammer dat we niet hebben kunnen samenwerken aan haar groei, aan het verwerken van een stuk leed, aan het toewerken naar een nieuw, ander perspectief. Ik wilde een tastbaar aandenken aan haar maken, iets moois over haar schrijven, maar weken werden maanden, en de maanden anderhalf jaar.

Maar nu, nu ik eindelijk de juiste woorden heb gevonden, en Ylonka haar eigen ode heeft gekregen, weet ik  ineens wat me te doen staat. Als coachees een traject bij me afsluiten geef ik vaak een persoonlijk kleinigheidje mee, als aandenken of aanmoediging. Dus schilder ik voor haar een Lovestone; een mooie, beschilderde steen met een hartenmandala erop. En de voorletter van haar naam erin. Als aandenken aan haar, en aan dit bijzondere stel. Voor alle achterblijvers en hulpverleners na suȉcide. En als aanmoediging voor mezelf, om dit werk te blijven doen voor allen die het luisterend oor, het goede gesprek, die constructieve ‘kick in the butt’, en die extra steun zó hard nodig hebben.

Ik hoop met heel m’n hart, dat Ylonka haar rust & vrede gevonden heeft. <3