Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Ñapa, 26-03-16; www.amigoe.com/pdf-napa
Doorgaans onderscheiden we 2 soorten coachings, nl:
- Lifecoaching
- Corporate (bedrijfs-en organisatie) coaching
Bij Lifecoaching gaat het vaak om particuliere coachees die ondersteuning vragen op het gebied van privé- en werkgerelateerde vraagstukken. In komende columns zal ik dieper ingaan op specifieke (life) coachingsthema’s en situaties.
Bij Corporate Coaching gaat het vaak om coachees -leidinggevenden en uitvoerenden- die door het bedrijf gestuurd worden met vraagstukken die werkgerelateerd zijn, al dan niet in combinatie met persoonlijke issues. Die coachingsvorm heet Personal Coaching. Maar er worden ook vaak groepen aangemeld; dit zijn meestal teams of afdelingen, maar het kan ook een hele organisatie betreffen. In zulke gevallen spreekt men van Teamcoaching of -in geval van een hele organisatie- Verandertrajecten. Teambuildingstrajecten, verbetertrajecten en brainstorm/’heidagsessies’ vallen daar ook onder.
Uiteraard bestaan er nog vele andere soorten coachings, denkt u bijv. aan de opkomst van de ‘kindercoach’. In bepaalde landen bestaat er voor elke vraag of probleem een coach, denkt u bijv. aan een: afvalcoach; vliegangstcoach; budgetcoach, etc.
Laten we ons even beperken tot de eerstgenoemde coachingsvormen. Hierbinnen vallen namelijk nog meerdere soorten te onderscheiden. Veel mensen vragen me dan ook wat het verschil is tussen bijv. training en coaching. Of tussen werkbegeleiding en coaching. Coaching is een werkvorm waaronder verschillende soorten begeleidingsvormen vallen, nl:
-Mentoring: het begeleiden van een individu of groep op de werkvloer of daarbuiten, door een mentor. ‘Coaching on the Job’ oftewel coaching op de werkvloer, gericht op specifieke vaardigheden is een vorm van de mentoring-stijl. De mentor is ervaren en wordt gezien als ‘wijs’, en biedt raad en advies. Ook is de mentor een sparring partner en een luisterend oor. Een mentor is vaak een coach, maar heeft tevens zijn oorsprong in allerlei beroepen, en wordt vaak gezien als een wijze, een voorbeeldfiguur, of een senior
– Supervising: het begeleiden van een individu of groep door een supervisor. Denk bijv.aan een groep stagiaires die supervisie krijgen van een ervaren docent, stagebegeleider of coach die tevens veel werkervaring heeft op het bestudeerde vakgebied. Een supervisor laat de leden uit de groep zelf aan het woord en reageert op hun verhalen en ervaringen zonder direct te (be)oordelen
– Counselling: de coach begeleidt individuele personen of (kleine) groepen bij dieperliggende problematiek, middels een reeks diepte-gesprekken, waarbij veel gereflecteerd word en zo min mogelijk adviezen worden gegeven, maar middels gerichte vraagstelling tot een oplossing of (nieuwe) zienswijze wordt gekomen. Deze vorm wordt veel toegepast bij Life & Personalcoaching, veelal door een ervaren coach die bijv. ervaring heeft in de hulpverlening
-Tutoring: het begeleiden van een individu of groep middels het aanleren van (nieuwe) vaardigheden, om bijv het werk zo goed mogelijk uit te kunnen voeren. De tutor opereert als een instructeur, en leert bijv. teams de juiste vaardigheden aan om te kunnen werken met een nieuw computersysteem, of vaardigheden gericht op klantgericht werken. ‘Jobcoaching’ is een vorm waarbij gebruik gemaakt wordt van de tutoring-stijl. Deze stijl van werken lijkt op die van een docent of instructeur, en wordt uitgevoerd door deze personen of ervaren medewerkers die het omgaan met specifiek gedrag,- of een bepaalde vaardigheid of systeem goed beheersen
Andere werkvormen, die raakvlakken hebben met coaching als werkvorm:
– Teambuilding: teams, afdelingen en/of organisaties worden geholpen bij het vormen van sterkere (vertrouwens-) banden met elkaar, of bij het effectiever kunnen samenwerken. Meestal wordt teambuilding geveven door een gespecialiseerde trainer of coach, die ervaren is in het begeleiden van teamprocessen
-Training: training is een aparte tak van sport, die meestal wordt gegeven door een trainer. Een trainer leert (veelal) groepen nieuwe vaardigheden aan, geeft nieuwe kennis door, of frist oude kennis weer op. Trainen lijkt op doceren, maar is meer gespecialiseerd. Tijdens het trainen kan echter ook gecoacht worden: dit is afhankeijk van de stijl van de trainer. Workshops zijn ook trainingen maar compacte, praktische en kortdurende (bijv. een halve dag). Managers/leidinggevenden, trainers, coaches en docenten maken allemaal gebruik van trainingstechnieken. Trainingen kunnen kort (bijv. 1 dag) of lang (bijv. een halfjaar) duren.
De laatste 2 werkvormen schaar ik meestal onder Training, tenzij er nadrukkelijk om een coachende begeleidingsstijl wordt verzocht.
Wanneer er in een bedrijf of organisatie een gebrek is aan vaardigheden en praktijkgerichte inzichten, dan kan er een tutor of mentor ingeschakeld worden.
Wanneer er een behoefte is aan verdiepen en vergroten van bepaalde (vakgerichte) kennis en vaardigheden, dan wordt er vaak voor een training gekozen.
Als mensen binnen een bedrijf telkens vastlopen, vanwege een tekort aan bepaalde vaardigheden -hetzij praktijkgerichte,- hetzij sociale of communicatieve- dan wordt er vaak een coach ingeschakeld. Maar ook wanneer mensen heel goed functioneren en uitdaging missen, of om welke reden dan ook ongemotiveerd zijn geraakt kan het nodig zijn om een coach in te schakelen.
Wat steeds meer voorkomt, is de vraag naar Management Coaching: mensen die een leidinggevende rol hebben, hebben tevens een voorbeeldfunctie. Er wordt veel van hen verwacht, zowel vanuit de werkvloer als vanuit hun meerderen of bijv. de aandeelhouders. Ze kunnen niet alle informatie delen en bespreekbaar maken, zoals hun uitvoerende collega’s. Dat kan soms heel eenzaam zijn, zeker wanneer je als manager zelf wat hulp nodig hebt, of met bepaalde vraagstukken worstelt. Bovendien worden medewerkers steeds mondiger en ze zijn -n.a.v. de komst van social media en internet- beter geïnformeerd dan voorheen. De coach zal hen begeleiden middels Personal Coaching die speciaal gericht is op (toekomstig) leiders. Op die wijze worden de leiders gericht en effectief ondersteund bij hun uitdagende taak, opdat zij in staat zijn om -binnen afzienbare tijd- hun rol kundig en met plezier op zich te nemen, volgens de eisen van de moderne tijd.
Nu u een beetje een beeld heeft van wat een coach zoal doet, wie de coachees zijn en welke soorten coachings er zijn, zal ik komende tijd ingaan op verhalen uit de dagelijkse coachingspraktijk: never a dull moment!
