Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Napa; 09-06-18; www.amigoe.com
Deel 1 van de column over Intercultureel Samenwerken op Curaçao ging over de overeenkomsten, verschillen, en valkuilen van interculturele teams en organisaties.
In deel 2 zal ik ingaan op praktijkvoorbeelden; zowel de succesverhalen alsook de minder geslaagde voorbeelden komen aan bod. Daarnaast is er aandacht voor de oplossingen voor,- en voordelen van intercultureel samenwerken.
Maar laten we eerst even teruggaan naar vorige maand, waarin drie praktijkvoorbeelden werden gegeven: de Nederlandse Manager, het Multi-culti bedrijf en het Controlerend Orgaan. Hoe is het hen sinds de begeleidingstrajecten -die bestonden uit coaching, advisering en training- vergaan?
Met de Nederlandse manager werkte ik aan interculturele communicatievaardigheden, aan uitbreiding van cultuurkennis, en de houding. Daarnaast lag de nadruk op het herkennen van grenzen: waarin liggen de overeenkomsten, en waar liggen ze (te) ver uitelkaar? Tot hoever ga je in iets mee? En: wanneer mogen je eigen normen en waarden de leidende factor zijn?
We werkten daarnaast actief aan zelfacceptatie. Hij zag in dat hij te direct was, te zakelijk en te resultaatgericht. De cultuur op Curaçao -een ‘wij’-gerichte cultuur gedreven door emotie- vraagt een meer persoonlijke benadering, vanuit de bestaande relatie tussen mensen onderling. Terwijl hij was gewend aan de nederlandse cultuur; een ‘ik’-gerichte cultuur gedreven door ratio. Toen hij dit doorhad, begn hij zich te realiseren dat er niet zozeer een ‘goed’ of ‘fout’ bestond qua benadering en aanpak, en dat ook hij slechts handelde vanuit zijn eigen referentiekader.
Dat laatste punt gaf hem het belangrijke inzicht, dat er dus ook geen absolute waarheid bestond op het gebied van ‘wie heeft er gelijk’. Iedereen handelt vanuit zijn of haar culturele en opvoedkundige referentiekader; een kader dat zo gewoon wordt, dat het ‘waarheid’ lijkt te zijn. Maar door te emigreren, ontdekte hij dat er meerdere waarheden bestaan (bijv. omtrent zaken als afspraken maken, op tijd komen, kwaliteit van leven, sociale omgang en arbeidsethos).
N.a.v de verkregen inzichten ging hij actief op de arbeidsrelaties investeren, maar: zonder zichzelf te verliezen of verloochenen, en met behoud van de eigen grenzen.
De multi-culti afdeling in het internationale bedrijf knokte elkaar uiteindelijk ‘de tent uit’ waardoor er een nagenoeg nieuw team ontstond. Hierna werden gezamenlijk nieuwe afdelingsdoelen- en afspraken opgesteld, waarin iedereen zich beter kon vinden. Ook was er meer aandacht voor leuke, gezamelijke teamctiviteiten. Er werd echter veel te weinig aandacht besteed aan de afdelingswaarden, de cultuurverschillen en aan de bestaande vooroordelen. Hierdoor bleef lange tijd -onnodig- onderling wantrouwen, oud zeer en jaloezie voortbestaan. Bevordering van transparantie en openheid blijft bij deze afdeling en organisatie een aandachtspunt, omdat niet iedere persoon en iedere cultuur gewend is om zijn of haar gevoelens en mening uit te spreken. Dit bedrijf doet er goed aan om gezamenlijk een Code of Conduct op te stellen (gedragscode voor alle medewerkers), en om het onderlinge vertrouwen weer op te bouwen. Van daaruit zal er automatisch meer duidelijkheid, transparantie en openheid ontstaan, en dat is -gecombineerd met heldere afspraken, doelen en teamplezier- een goede basis voor intercultureel samenwerken.
Het controlerend orgaan ging een apart traject aan voor teambuilding, interne verbetering en groei. Want de context van het onderlinge contact -gevoel van ongelijkwaardigheid door de tweedeling in posities- was een belangrijke factor, die niet zomaar ineens veranderd kon worden. Na een tijd vertaalde zich dit in meer eenheid en winst op alle gebieden. Bepaalde oneerlijke constructies in salaris en randvoorwaarden werden opgeheven of tenminste verbeterd. Behoeften en wensen werden nadrukkelijker uitgesproken, zodat er meer onderling begrip en eenheid ontstond. Want zoals ik vorige keer reeds benadrukte: uiteindelijk willen we als mensen allemaal hetzelfde. Er kwam veel meer onderlinge dialoog, en in plaats van praten óver elkaar, werd er nu veel meer mét elkaar gepraat. Verschillen en misconcepties in taal en opvattingen werden zo opgehelderd en overbrugt, waardoor meer werkplezier ontstond, betere afstemming en, dientengevolge, een veel beter produkt.
Naast deze voorbeelden uit de coachingspraktijk zijn er talloze andere voorbeelden van interculturele samenwerkingen. Gelukkig zitten daar ook vele, mooie succesverhalen bij, en deze deel ik graag met jullie:
- De snoepwinkel; alwaar de enige Nederlandse medewerkster in het team op warme en humoristische wijze steun krijgt bij het actief leren van het Papiaments. En toen ze een bepaald woord correct wist uit te spreken, kreeg ze spontaan van hen een appausje. Vervolgens werd het durven uitspreken van Papiamento tegen de klanten voor haar een stuk makkelijker omdat ze wist: they’ve got my back. Hetgeen vervolgens ook weer de collegialiteit, het werkplezier en klantcontact bevorderde.
- Het moderne hotel; waar op de afdeling Housekeeping een diversiteit aan medewerkers uit verschillende windstreken werken. Om de eenheid te bevorderen kookt de manager jaarlijks voor het team een intercultureel kerstdiner, spreekt hen zoveel mogelijk aan in hun eigen taal en geeft hen bij feestjes extra tijd om zich voor te bereiden om er zo mooi mogelijk uit te kunnen zien. Omgekeerd gaan de medewerkers voor hem door het vuur en voelen zich gewaardeerd en begrepen.
- Jaarlijkse Triathlon; sport verbroederd, dat blijkt maar weer als de organisatie en sporters bij de lokale Triathlon actief zijn. Samenwerking, plezier, een gezamenlijk doel en actieve inzet leiden steeds tot samensmelting der culturen. Hierdoor wordt het ieder jaar een feest van eenheid, succes en grote prestaties.
Kortom: wie de tijd neemt om te investeren in kennis over andere culturen, de taal te leren of begrijpen, en bovenal te denken in overeenkomsten i.p.v. verschillen, zal de rijkdom van diversiteit op de werkvloer ontdekken en ten volle kunnen inzetten, met zakelijke én persoonlijke groei tot gevolg. Free your mind…and the rest will follow. Neemt u de uitdaging aan?
