Uit: Column Amigoe’s weekendbijlage Napa; 20-01-18; www.amigoe.com
Laten we het nieuwe jaar eens goed beginnen. Laten we eens tegen elkaar uitspreken, wat we leuk vinden aan elkaar. Wat we mooi vinden aan de ander. Waarmee de ander ons blij heeft gemaakt, of geholpen. Wat iemand voor goeds gepresteerd heeft. Oftewel: Spreek je waardering uit!
Wanneer ik bij bedrijven coachees kom bezoeken, die kampen met werkgerelateerde motivatieproblemen, dan kun je erop wachten: Vroeger of later komt naar boven, dat betreffende medewerker zich niet of nauwelijks gewaardeerd voelt. Ze missen een welgemeend complimentje, een teken van bevestiging dat ze goed bezig zijn.
Veel managers die zich jarenlang met hart en ziel inzetten voor hun teams, voelen zich soms na een tijd teleurgesteld, of verbitterd. Waarom? Niet zelden vanwege een gebrek aan waardering. Er wordt -door medewerkers zowel als de directie- veel als vanzelfsprekend gezien, want ‘het is toch logisch dat een manager altijd overuren maakt, en net iets harder werkt dan de rest’? En dus komt er zelden een schouderklopje, of een andere blijk van waardering voor zijn of haar grote inzet.
Ook in huwelijken gaat er veel mis naar aanleiding van gevoelens van onderwaardering. In het engels hebben ze daar een mooie uitdrukking voor: To take things for granted. Heel veel echtelieden hebben het gevoel dat de ander ze niet wezenlijk meer ziet; wat hun werkelijke waarde en bijdrage aan het huwelijk of gezin is. Ook bij kinderen zie je, dat ze hevig teleurgesteld -en soms gedemotiveerd- raken, wanneer ze nooit eens van de juf horen, dat hun tekening mooi was, dat het fijn is om ze weer te zien, of dat ze altijd zo vriendelijk zijn voor anderen.
Nadat ik een tijdlang bij bedrijven had gecoacht en getraind, begon het me op te vallen dat medewerkers op mijn vraag ‘wat motiveert je nou het allermeest?’ heel vaak anders antwoordden dan ik vantevoren gedacht had. Namelijk meestal niet met ‘mijn salaris’. Of ‘meer verdienen’. Meestal lagen de antwoorden in de sfeer van ‘meer autonomie’, zoals zelfstandig beslissingen mogen nemen, of de eigen werkzaamheden,- of werktijden in mogen delen. Of ‘meer verantwoordelijkheden’. Men wil de kans krijgen om een grotere uitdaging aan te mogen gaan, bijv. middels een promotie of taakuitbreiding. En wat opvallend vaak genoemd werd: ‘de waardering van mijn klant/baas/collegas/team/gezin/de organisatie’. Kortom: waardering van anderen in de naaste omgeving is een grote bron van motivatie voor vele werknemers.
Mijn subjectieve bevindingen worden ondersteund door prof. dr. Rob Blomme van de Open Universiteit van Heerlen. Hij stelde in zijn recente inaugurele rede (maart 2017), dat er gezonde werknemers ontstaan, dankzij respect en waardering op de werkvloer. ‘Mensen ontlenen een groot deel van hun zelfrespect, identiteit en waarde aan het werken bij een organisatie’, stelt hij. Dus zo vreemd is het niet dat mensen tijdens het werk behoefte hebben aan wat meer waardering. Uit onderzoeken door de jaren heen blijkt dan ook, dat het gevoel gezien en gehoord te worden, van zeer grote waarde is voor het welbevinden van werknemers, en dus voor de inzet en -uiteindelijk- de resultaten.
Toch zie je keer op keer dat een schouderklopje, of een oprecht bedankje voor getoonde inzet, vaak ontbreekt. In plaats daarvan blijft de nadruk nog te vaak liggen op wat er mis gaat, en op zaken als output, presteren, rendement en winst. Zoals in de schoolklas, waar telkens dezelfde kinderen worden geprezen en beloond vanwege hun hoge cijfers, terwijl het kind dat extra hard z’n best doet -naar aanleiding van bijvoorbeeld leerproblemen- het jaar over moet doen, of dagelijks naar bijles moet.
Ook in de literatuur word de kracht van waardering nog eens benadrukt; ‘Het Groot Complimentenboek’ van F. van Marwijk en H. Poortvliet (juli 2017) is daar een mooi voorbeeld van. Dit boek beschrijft, hoeveel leuker het leven wordt als je leert om structureel complimenten te geven, en oog te hebben voor de positieve aspecten van anderen.
Het is belangrijk te vermelden, dat het niet gaat om buitensporig waarderen en bevestigen, zodat mensen op den duur alleen nog maar kunnen functioneren wanneer ze een compliment of extra bonus hebben gekregen. Mensen -groot en klein- die veelvuldig overgewaardeerd worden, worden niet zelden afhankelijk van bevestiging van buitenaf, en leren niet voldoende om op zichzelf te vertrouwen. Welnee, het gaat om het geven van welgemeende blijken van waardering, met een bepaalde regelmaat. Niet alleen tijdens beoordelingssituaties, en niet alleen aan de top-presteerders of de lievelingen. Aan iedereen.
Het is echter algemeen bekend, dat zoiets als complimenten geven voornamelijk gedaan wordt, door mensen die reeds voldoende zelfvertrouwen,- en een positief zelfbeeld hebben. Dat is dus wel een eerste vereiste om toe te kunnen werken naar een samenleving, waarin het uitten van waardering een prominente plaats toebedeeld krijgt. Een waardevol boek hierover is ‘The Unvalued Self’ (of ‘De Kracht van Zelfwaardering’), van E. Aron (augustus 2009).
Is dat nu geen mooi uitgangspunt voor het nieuwe jaar? Elkaar thuis, op scholen en op de werkplek vaker een welgemeend compliment of schouderklopje geven, zonder er iets voor terug te verwachten. Gewoon, om de ander te laten weten dat ie gezien, gehoord en dus gewaardeerd wordt. Daar worden we gezonder van, en gelukkiger, en dat stralen we vervolgens ook naar onze omgeving uit.
Dus bij deze: een heel gelukkig, gezond en waardevol 2018 gewenst, mooi mens!
